Acı gıdalar insanoğlunun sofrasında yüzyıllardır yer almaktadır. Bu gıdalar beslenmenin yanında tedavi amacıyla veya hastalıklardan korunmak için kullanılmışlardır. Çünkü acı gıdalarda bulunan maddeler birçok hastalığı tedavi ederken, bazı önemli hastalıklara yakalanma riskini azaltmaktadır. Ülkemizde acı gıda dendiğinde akla acı biber, kara biber, acı turşular ve bazı acı baharat çeşitleri gelmektedir. Ülkemizde acı gıda tüketiminde başı acı biber çekmektedir. Türk damak zevkine göre neredeyse acı biberin girmediği yemek yok gibidir. Özellikle kebapların yanında közlenmiş acı biber yemek adeta bir gelenek halini almıştır. Bu kadar çok ve severek tüketilen acı biberin birçok faydası olduğu gibi, bazı zararları da bulunmaktadır.
ACI BİBERİN YARARLARI
Acı biberin sağlık açısından birçok faydası vardır. Acı biberin içerdiği capsaicin (kapsaisin) olarak adlandırılan madde, vücutta birçok alanda etkili olduğundan genel sağlığa faydalı bir madde olarak değerlendirilir. Acı biberin faydalarını şöyle sıralayabiliriz:GRİP: Tek bir kırmızı biber bütün gün ihtiyacınız olan betakarotenin tamamını ve C vitaminini içerir. Vücut direncini artırır, grip ve soğuk algınlığına karşı koruyucu etki gösterir.DOĞAL AĞRI KESİCİ: Acı biber ısırıldığında ağzı yakan bir ısı hissedilir, ama bu acı -biraz garip gelse de- sinirleri yumuşatabilir. Yenildiğinde capsaicin beyinde endorfin salgılanmasını sağlar, endorfinin ise ağrı kesici bir etkisi vardır.KOLESTEROL: Bazı araştırmalar acı biberin trigliseritleri düşürmeye, kötü kolesterolü azaltmaya yardımcı olduğunu göstermiştir.KALP KRİZİ: Acı biber içerdiği C vitamini, betakaroten ve antioksidanlarla vücudun kansere ve kalp hastalıklarına yakalanma riskini azaltır. Acı biber dolaşımı hızlandırır. Bu da kalp krizi ya da felce karşı koruma sağlar.ÜLSER: Kırmızı acı biberin midedeki mikropları özellikle helikobakter piloriyi öldürdüğü ve mide ülseri gelişimini engellediği belirlenmiştir.ZAYIFLAMA: Acı biber metabozlimayı hızlı çalıştırarak zayıflamaya yardımcı olabilir. BRONŞİT: Balgam söktürücü özelliği vardır. Kronik bronşit ile anfizemi hafifletir; solunum zorluklarını gidermede yardımcı etki gösterir.SİNDİRİM: Bütün biber çeşitlerinde mide asidini artırma ve sindirim salgılarını çoğaltma özelliği görülür. Bu yüzden iştah açılır ve sindirim kolaylaşır.KABIZLIK: Bağırsakların çalışmasını sağlar, içerdiği lif oranıyla kabızlığa karşı etkilidir.ŞEKER: Kan şekerini dengelemede ve şekerin düşürülmesinde yardımcıdır.EKLEM İLTİHABI: Eklem iltihabı ağrılarını azaltmada etkilidir.BURKULMA: Burkulma ve zedelenmelerde şişmeyi ve morarmayı engeller, iyileşmeyi hızlandırır. SOLUNUM: Sinüsleri dolu olanların solunum yollarının temizlenmesine yardım eder.İKTİDARSIZLIK: İktidarsızlığa karşı iyileştirme gücü vardır,ÖDEM: Vücuttaki ödemin atılmasında faydalıdır.
ACI BİBERİN ZARARLARI
Herhangi bir rahatsızlığınız yoksa acı tükettiğiniz için hastalığa yakalanmazsınız. Yani acı tüketimi başlı başına bir rahatsızlık sebebi değildir. Acı bazı durumlarda olumsuz etkiler yapabilir. Bunlar:MİDE RAHATSIZLIKLARI: Bazı mide rahatsızlıklarında acı biber tüketilmesi sakıncalıdır. Midesinde, yara, tahriş ve yanma olanların, acı biberi çiğ olarak tüketmeleri, midedeki yaranın iyileşme sürecini uzatır hatta yaranın daha da derinleşmesine ve genişlemesine neden olur. Mide rahatsızlıkları olanların, acı biberi yemeklerin içinde veya pişirerek tüketmeleri önerilir.HEMOROİD (Basur): Acı biber hemoroid kanamalarını fazlalaştırmakta ve basur memelerinde hassasiyeti artırmaktadır. Bu yüzden kronik hemoroid rahatsızlığı olanların, acı biber tüketiminden kaçınmaları gerekmektedir.ASABİYET (Sinir): Acı biberin pek bilinmeyen bir özelliği de insanlardaki sinirlilik halini artırmasıdır. Acı biberin içinde bulunan enzimler asabiyetin artmasına yol açmaktadır. Asabiyet ya da sinirlilik hormonu olarak bilinen, noradrenalin sağladığı için, acı biber tüketenler tüketmeyenlere göre, çok daha asabi oluyorlar. Türklerin Yunanların, Arapların, Akdeniz ve Güney Amerika ülkelerinde yaşayan insanların daha sinirli olmasının nedeninin, fazla miktarda acı tüketimi olduğu düşünülmektedir.Acı biber besin değerini kaybetmesin, diyorsanız onu yağda kızartmaktan kaçının. Kızartmak, biberin içinde bulunan K, C ve B vitaminlerinin yok olmasına sebep olur. Kızartma yağlarının da mide kanserinin en önemli nedenlerinden biri olduğu bilimsel olarak kanıtlanmıştır. Bu bakımdan, acı biber sevenlerin, acı biberi, tavada veya mangalda közleyerek tüketmeleri sağlık açısından çok daha faydalı olacaktır. Yazımızdan da anlaşıldığı üzere acı biberin faydaları zararlarından çok daha fazladır. Faydaları çokmuş, diyerek bir gıdayı aşırı tüketmek yanlıştır. Unutmamak gerekir ki “Her şey zehirdir, mühim olan dozdur
