Değeri başka bir finansal varlığın veya malın değerine doğrudan bağlı olan finansal araçlar türev araç olarak adlandırılmaktadır. Türev araçlar, dayanak varlığın sahipliğinin el değiştirmesine gerek olmaksızın bu varlıkla ilgili hak ve yükümlülüklerin ticaretine imkân sağlar. Bir türev aracın performansı dayanak varlığının performansına bağlıdır. Genellikle türev araçların dayanak varlığı mal, menkul kıymet, döviz türü, faiz oranı, değerli metal ve taş, istatistik, endeks, gösterge ve başka bir türev araç olabilmektedir.
Şirketlerin gelecek ile ilgili belirsizliklerden kaynaklanan riskleri makul düzeylere çekebilmeleri için geleneksel araçlara ilave olarak türev ürünlerin kullanımı giderek artmaktadır. Türev ürünler risk azaltım aracı olarak kullanılmalarının yanı sıra, beklentilere bağlı olarak yoğun bir şekilde gelir sağlamak amacıyla da kullanılmaktadır. Son dönemlerde, döviz kurlarındaki ve emtia fiyatlarındaki dalgalanmalar dolayısıyla firmalar hem bu piyasa risklerinden korunmak hem de bu fiyat dalgalanmalarından gelir elde etmek amacıyla yoğun bir şekilde türev araç kullanımına yöneldiler.
Dayanak varlığın cari piyasa fiyatına nakit fiyat ya da spot fiyat denilmektedir. Türev araçlar belirli bir vadede başlayıp daha sonraki bir vadede sona ermektedir. En önemli türev ürünler, faize dayalı türev ürünlerdir. Swap ve faize dayalı opsiyonlar bu konuda önemli yer tutmaktadır. Faizden sonra kur üzerine yazılmış türev ürünler yaygın olarak kullanılmaktadır. Hisse ve emtia üzerine yazılan türev ürünler görece daha az yaygın olarak kullanılmaktadır.
Türev araçlar, genel olarak aşağıdaki gibi sınıflandırılabilir:
- Vadeli Satım Sözleşmeleri (Forwards)
- Vadeli İşlem Sözleşmeleri (Futures)
- Opsiyon Sözleşmeleri
- Swap Sözleşmeleri