4.7.22
Süper Lig 2022-2023 sezon fikstürü
4.5.22
Futures işlemler nedir?
Gelecek piyasaları, belli miktarda mal, döviz, altın, menkul kıymetin önceden belirlenen bir fiyattan, gelecekteki belirli bir tarihte teslim edileceğine ilişkin alım ve satım sözleşmelerinin yapıldığı, bu sözleşmelerin el değiştirdiği, üyelik esasına göre çalışan borsalardır bu borsalarda işlem gören sözleşmelere futures sözleşmeleri denilmektedir.
Gelecek borsaları önceden tahıl ürünleri ile ilgili kurulmuş, 1972 de döviz, 1975’te tahvil ve 1982’de hisse senetleriyle işlemler yapılmaya başlanmıştır. Gelecek piyasaları, mali risk yönetimi açısından oldukça önemlidir. Dünyadaki en önemli gelecek borsaları olarak Şikago, Kansas, Newyork, Londra borsaları sayılabilir. Sabit kur esasına dayalı Bretton Woods sisteminin 1973 yılında çöküşü ile birlikte Şikago Ticaret Borsası’nda “Uluslar arası Pazar Pazarı” kurularak, bazı yabancı paralar cinsinden gelecek sözleşmeleri alınıp satılmaya başlanmıştır. Gelecek piyasaları ile ilgili bir diğer gelişme, 1976 yılında “faiz gelecek sözleşmeleri”nin gerçekleştirilmesidir. Öte yandan, 1982 yılında 1982 Kansas Ticaret Odası 1700 hisse senedine dayalı “Value Line” adını taşıyan ilk endeks gelecek sözleşmesini geliştirmiştir. Daha sonraki yıllarda S&P 100, S&P 500, Russell 3000, Nikkei, Dow gibi endeks üzerine yazılan sözleşmeler alınıp satılmaya başlanmıştır.
Vadeli işlemlerde üç çeşit teminat söz konusudur:
- Alım satım emirlerinin verildiği sırada ödenen başlangıç teminatı (initial magrin). Bu teminatın kolay paraya çevrilebilen menkul kıymetler ve nakit olarak sunulması gerekir.
- Tarafların fiyat hareketlerinden etkilenmelerine göre teminatların günlük veya sürekli ayarlanması gerekir. Seans sonlarındaki güncelleştirme sonucu tarafların teminatlarının belirli bir düzeye kadar tolerans sağlanabilir. Bu düzeyden sonra zarar eden tarafın eski düzeye çıkarması için çağrı yapılır (magrin call). Bu da asgari teminat veya sürdürme teminatı (maintenance magrin) olarak adlandırılır.
- Vadeli işlemlerde zarar eden tarafın sürdürme teminatı seviyesine gerileyen başlangıç teminatının eski düzeye çıkarılması için istenen tutardır. Teminatı tamamlamaya çağrılan tarafın yükümlülüğünü yerine getirememesi halinde belirlenmiş kurallara göre ilgili kontrat tasfiye sürecine girer. Böylece ödenmeme riskine karşı önlem alınır.
Sabit ve öngörülebilir pariteler rejiminin yıkılmasından sonra olağanüstü gelişme gösteren en önemli türev piyasa ürünlerinden birisi olan futures sözleşmesi, sözleşmenin taraflarını, belirlenen ileri bir tarihte, üzerinde anlaşılan fiyattan, standartlaştırılmış miktar ve kalitedeki bir malı veya kıymeti alma veya satma yükümlülüğüne sokan sözleşmelerdir. Gelecek sözleşmeleri belli başlı organize borsalarda işlem görürler. Belirlenen fiyatlar takas odası tarafından resmen yayınlanmaktadır. Gelecek anlaşma büyüklükleri, vadeleri, minimum fiyat değişimlerini içeren anlaşma tanımları, her borsa için değişmektedir. Gelecek sözleşmelerinde yatırılması gereken teminat tutarı günlük olarak değişmektedir. Bunun yanında bu piyasalarda maksimum fiyat değişiklikleri sınırı bulunmaktadır. Aynı şekilde gelecek fiyat sözleşmelerinin alım satımının mantıklı fiyat aralıkları içersinde yapılması için minimum fiyat değişikliği sınırlaması vardır. Gelecek piyasalarının başka bir özelliği, vadeli piyasaların aksine, pozisyon tutan birinin bu pozisyonu vade sonuna kadar bekletmek zorunda olmamasıdır. Kişi zaman içersinde aynı tarihli ve aynı sayıda gelecek sözleşmesi üzerinden karşı bir ticarete giderek pozisyonunu kapatabilir. Gelecek piyasalarının çalışmasını takas merkezi garanti eder. Başka bir deyişle gelecek piyasalarında tarafların anlaşmayı yerine getirmemeleri riskini takas odaları üstlenmiştir. Gelecek sözleşmeleri mal, döviz, menkul kıymet, faiz, endeks, opsiyonlar üzerine yapılabilir. İşletmeler, kur riski, faiz riski, fiyat riski gibi risklerden korunmak için gelecek sözleşmesi alırlar ya da satarlar. Gelecekte değerinde azalma şeklinde bir mali risk söz konusu olan, döviz, faiz, endeks, mali varlık, opsiyon gibi ürünler üzerine riskin doğduğu tarihte yazılan gelecek sözleşmeleri satılması karşılığında vade geldiğinde ürünün değerinde düşme olmuşsa, gelecek sözleşmeleri satın alınarak gelecek piyasalarında pozisyon kapatıldığı takdirde kar elde edilir. Böylece vadede, cari piyasada ürünün değer azalışından ortaya çıkan zarar azaltılır. Eğer, değerinde artış şeklinde bir mali risk söz konusu olan ürünler üzerine riskin doğduğu tarihte yazılan gelecek anlaşmasının satın alınması karşılığında, vade geldiğinde ürünün değerinde artış gerçekleşmişse gelecek sözleşmesi satarak pozisyon kapatıldığı takdirde kar elde edilir. Böylece cari piyasada ürünün değer artışından ortaya çıkan zarar azaltılır. Organize borsalarda gerçekleşen vadeli işlemlerde vade sonu takası takas merkezinde gerçekleştirilir. Böylece borsada işlem gören sözleşmelerde takas merkezi taraf olarak yer alır. Alıcı ve satıcılar anlaştıkları fiyat dışındaki konularda takas merkezi ile muhatap olurlar. Takas merkezleri üyelerin ödenmeme riskine karşı bir teminat yatırmalarını isterler. Future işlemlerinde her iki taraf teminat yatırır ve pozisyon kapatıldığında teminat geri alınabilir.
1.5.22
27.4.22
Tesbih namazı nedir ve kılınışı
Tesbih namazında her bir rek'atte okunan tesbih adedi 75'dir. Dört rek'atte 300 tesbih okunmuş olur. Tesbih namazı, ömürde bir kez olsun kılınması tavsiye edilen mendub bir namazdır. Resûl-i Ekrem (s.a.s.) amcası Abbas’a, “Bak amca, sana tam on faydası olan bir şey öğreteyim; bunu yaparsan günahlarının ilki-sonu, eskisi-yenisi, bilmeyerek işlediğin-bilerek işlediğin, küçüğü-büyüğü ve gizli yaptığın-açıktan yaptığın on türlü günahını Allah bağışlar.” diyerek bu namazı tavsiye etmiş ve öğretmiş; Hz. Abbas da bunu her gün yapamayız, deyince Hz. Peygamber, bu namazın haftada bir, ayda bir, yılda bir veya ömürde bir defa kılınmasının da yeterli olacağını belirtmiştir.
- 4 rekatlı namazdır lakin 2 rekatlı olarak da kılınabilir. 4 rekatlı kılınışı;
- Önce niyet edilir. "Niyet ettim Allah rızası için tesbih namazı kılmaya" İlk rekatta Sübhaneke duası okunduktan sonra 15 kere "Sübhânellâhi ve’l-hamdülillâhi velâ ilâhe illallahü vallahü ekber" duası okunur daha sonra besmele çekerek Fatiha ve zammi sure okunur ve tekrardan 10 kere "Sübhânellâhi ve’l-hamdülillâhi velâ ilâhe illallahü vallahü ekber" duası okunur ve rükûye gidilir ve rükû tesbihinden sonra 10 kere "Sübhânellâhi ve’l-hamdülillâhi velâ ilâhe illallahü vallahü ekber" duası okunur ve rükûden kalktıkdan sonra yine 10 kere "Sübhânellâhi ve’l-hamdülillâhi velâ ilâhe illallahü vallahü ekber" duası okunur ve secdeye gidilir. Secdede secde tesbihinden sonra 10 kere "Sübhânellâhi ve’l-hamdülillâhi velâ ilâhe illallahü vallahü ekber" duası okunur kalkılır 10 kere "Sübhânellâhi ve’l-hamdülillâhi velâ ilâhe illallahü vallahü ekber" duası okunur ve tekrar secdeye gidilir ve secdede secde tesbihinden sonra 10 kere "Sübhânellâhi ve’l-hamdülillâhi velâ ilâhe illallahü vallahü ekber" duası okunur. Ve 2. rekata kalkılır.
- 15 kere "Sübhânellâhi ve’l-hamdülillâhi velâ ilâhe illallahü vallahü ekber" duası okunur daha sonra besmele çekerek Fatiha ve zammi sure okunur ve tekrardan 10 kere "Sübhânellâhi ve’l-hamdülillâhi velâ ilâhe illallahü vallahü ekber" duası okunur ve rükûye gidilir ve rükû tesbihinden sonra 10 kere "Sübhânellâhi ve’l-hamdülillâhi velâ ilâhe illallahü vallahü ekber" duası okunur ve rükûden kalktıkdan sonra yine 10 kere "Sübhânellâhi ve’l-hamdülillâhi velâ ilâhe illallahü vallahü ekber" duası okunur ve secdeye gidilir. Secdede secde tesbihinden sonra 10 kere "Sübhânellâhi ve’l-hamdülillâhi velâ ilâhe illallahü vallahü ekber" duası okunur kalkılır 10 kere "Sübhânellâhi ve’l-hamdülillâhi velâ ilâhe illallahü vallahü ekber" duası okunur ve tekrar secdeye gidilir ve secdede secde tesbihinden sonra 10 kere "Sübhânellâhi ve’l-hamdülillâhi velâ ilâhe illallahü vallahü ekber" duası okunur. ve İkinci rek'atte oturulduğunda, Et-tehiyyâtü, Allâhümme salli ve Allâhümme bârik duaları okunur. Üçüncü rekata kalkılır.
- 15 kere "Sübhânellâhi ve’l-hamdülillâhi velâ ilâhe illallahü vallahü ekber" duası okunur daha sonra besmele çekerek Fatiha ve zammi sure okunur ve tekrardan 10 kere "Sübhânellâhi ve’l-hamdülillâhi velâ ilâhe illallahü vallahü ekber" duası okunur ve rükûye gidilir ve rükû tesbihinden sonra 10 kere "Sübhânellâhi ve’l-hamdülillâhi velâ ilâhe illallahü vallahü ekber" duası okunur ve rükûden kalktıkdan sonra yine 10 kere "Sübhânellâhi ve’l-hamdülillâhi velâ ilâhe illallahü vallahü ekber" duası okunur ve secdeye gidilir. Secdede secde tesbihinden sonra 10 kere "Sübhânellâhi ve’l-hamdülillâhi velâ ilâhe illallahü vallahü ekber" duası okunur kalkılır 10 kere "Sübhânellâhi ve’l-hamdülillâhi velâ ilâhe illallahü vallahü ekber" duası okunur ve tekrar secdeye gidilir ve secdede secde tesbihinden sonra 10 kere "Sübhânellâhi ve’l-hamdülillâhi velâ ilâhe illallahü vallahü ekber" duası okunur. Ve 4. rekata kalkılır.
- 15 kere "Sübhânellâhi ve’l-hamdülillâhi velâ ilâhe illallahü vallahü ekber" duası okunur daha sonra besmele çekerek Fatiha ve zammi sure okunur ve tekrardan 10 kere "Sübhânellâhi ve’l-hamdülillâhi velâ ilâhe illallahü vallahü ekber" duası okunur ve rükûye gidilir ve rükû tesbihinden sonra 10 kere "Sübhânellâhi ve’l-hamdülillâhi velâ ilâhe illallahü vallahü ekber" duası okunur ve rükûden kalktıkdan sonra yine 10 kere "Sübhânellâhi ve’l-hamdülillâhi velâ ilâhe illallahü vallahü ekber" duası okunur ve secdeye gidilir. Secdede secde tesbihinden sonra 10 kere "Sübhânellâhi ve’l-hamdülillâhi velâ ilâhe illallahü vallahü ekber" duası okunur kalkılır 10 kere "Sübhânellâhi ve’l-hamdülillâhi velâ ilâhe illallahü vallahü ekber" duası okunur ve tekrar secdeye gidilir ve secdede secde tesbihinden sonra 10 kere "Sübhânellâhi ve’l-hamdülillâhi velâ ilâhe illallahü vallahü ekber" duası okunur. Dördüncü rek'atte oturulduğunda, Et-tehiyyâtü, Allâhümme salli, Allâhümme bârik, Rabbena Atina veRabbenağfirli duaları okunur. Önce sağa, sonra sola dönülerek; Es-selamü aleyküm ve rahmetüllah denir. Namaz tamamlanır.
- Ardından tövbe istiğfar ve dua edilir.