Enflasyon nasıl hesaplanır ?

Enflasyon; 

Fiyatlar genel düzeyinin devamlı şekilde yükselmesi nedeniyle, referans para birminin sürekli değer kaybetmesi ve bunun sonucunda ise satın alma gücünün azalmasıdır. Bir diğer ifadeyle, yükselen fiyat düzeyleri nedeniyle, paranın satın alma gücünün düşmesi olarak tanımlanabilir.

Peki Enflasyon Nasıl Hesaplanır?

• Bir önceki yılın aynı ayına göre;

[(Xt/Xt-12) X 100] -100

• Bir önceki aya göre;

[(Xt/Xt-1) X 100] -100

X= Endeks Değeri

t = Cari Ay

t-12 = Bir önceki yılın aynı ayı

t-1 = Bir önceki ay

TÜİK tarafından enflasyon iki ayrı endeksle hesaplanıyor. Üretici fiyatlarıyla derlenerek hesaplanan endekse üretici fiyatları endeksi (ÜFE) deniyor.

Tüketiciye satış sırasında derlenen fiyatlar üzerinden hesaplanan endekse de tüketici fiyatları endeksi (TÜFE) deniyor. 

TÜFE; Hanehalklarının tüketimine yönelik malve hizmet fiyatlarında zaman içerisinde yaşanan değişimi ifade eder. TÜİK tarafından hesaplanan enflasyonda harcamalar 12 ana grup ve 43 alt grup altında toplanmıştır.

ÜFE; Belirli bir dönem içerisinde ülke içerisinde üretimi gerçekleştirilen ve yurt içine satşa konu olan ürünlerin üretici fiyatlarının zaman içerisindeki fiyat değişimlerini ölçen endekstir. Sektörel kapsamda; Madencilik ve Taşocakçılığı, İmalat, Elektrik ve Gaz, Su Temini olarak ayrılmaktadır.

Enflasyon iki ana nedenden ötürü yükselebilir;

• Yüksek para arzı dolayısıyla tüketicilerin eline daha fazla para geçmesinden dolayı tüketimin artması ve buna paralel olarak da yükselen talep nedeniyle enflasyonun artması sonucu.
• Belirli nedenlerden dolayı (ücretlerdeki, hammadde fiyatlarındaki, vergi fiyatlarındaki artış) nedeniyle üretim maliyetlerinde meydana gelen yükselişin maliyetleri yükseltmesiyle beraber maliyet enflasyonu ortaya çıkar.

Türkiye de İkinci normalleşme dönemi

Kalkan yasaklar;

• Hafta sonu sokağa çıkma kısıtlaması düşük ve orta riskli illerde kalktı. Yüksek ve çok yüksek riskli illerde pazar günleri devam edecek.
• Tüm okul öncesi eğitim kurumlarında ve ilkokullarda 8. ve 12. sınıflarda yüz yüze eğitim başlıyor.
• Düşük ve orta riskli illerde diğer kademelerde de eğitim öğretim başlıyor.
• Yüksek ve çok riskli illerde sadece liselerdeki yüz yüze sınavlar yapılacak.
• Çok yüksek riskli iller dışında Türkiye genelinde restoran, kafeterya, kıraathane, çay bahçesi gibi yerler sabah 7 ile akşam 19.00 arasında yüzde 50 kapasiteyle çalışabilecek.
• Halı saha, yüzme havuzu gibi tesisler düşük riskli illerde sabah 09:00 ile akşam 19.00 arasında faaliyet gösterecek.
• Kamunun çalışma saatleri tüm illerde normale dönecek.
• Düşük ve orta riskli illerde 65 yaş ve üzeri ile 20 yaş altındakilerin sokağa çıkma kısıtlaması kaldırılacak.
• Yüksek ve çok yüksek riskli illerde 65 yaş ve üzerindekiler 10.00-14.00 arasında, 20 yaş altındakiler 14.00-18.00 arasında sokağa çıkabilecek.
• Nikah gibi merasimler düşük ve orta riskli illerde 100, yüksek ve çok yüksek riskli illerde 50 kişiyle sınırlı olarak yapılacak.

Mart ayının ilk haftasına göre 

Düşük riskli iller (Mavi)

Uşak, Şanlıurfa, Mardin, Şırnak, Hakkari, Siirt, Batman, Diyarbakır, Bitlis, Van, Bingöl, Muş, Ağrı, Iğdır.

Orta riskli iller (Sarı)

Bursa, Manisa, Aydın, Denizli, Isparta, Afyonkarahisar, Eskişehir, Bursa, Ankara, Çankırı, Karabük, Bartın, Kastamonu, Çorum, Yozgat, Kırşehir, Nevşehir, Adana, Hatay, Gaziantep, Kahramanmaraş, Malatya, Sivas, Elazığ, Tunceli, Erzincan, Bayburt, Erzurum, Kars.

Yüksek Riskli İller (Turuncu)

İstanbul, Kırklareli, Tekirdağ, Çanakkale, İzmir, Muğla, Antalya, Bilecik, Kütahya, Düzce, Bolu, Zonguldak, Kırıkkale, Karaman, Mersin, Niğde, Kayseri, Kilis, Artvin, Ardahan

Çok Yüksek Riskli İller (Kırmızı)

Edirne, Balıkesir, Burdur, Sakarya, Sinop, Samsun, Amasya, Tokat, Ordu, Giresun, Gümüşhane, Trabzon, Rize, Konya, Aksaray, Osmaniye, Adıyaman.

Hisse Senedi nedir?

 Hisse senedi bir şirketin anaparasının eşdeğer parçalarından biri. Bir şirkete ait hisse senedini satın alan kişiler o şirketin ortakları arasına katılırlar. Hisse senedi, şirket ile hisse sahibi arasındaki özel ilişkiyi ifade eder.

Hisse kelimesinin tam olarak anlamı ‘ortaklık’ demektir. ‘Hisse senedi’ ise bir şirketin anaparasının eşdeğer parçalarından birine denir. Her şirketin hisse senedi çıkartma yetkisi bulunmamakla birlikte, anonim şirketler, sermayesi paylara bölünmüş komandit şirketler, özel kanunla kurulmuş kurumlar hisse senedi çıkartabilir. Bir şirkete ait hisse senedini satın alan kişi ya da kişiler, o şirketin ortağı olurlar. Ve bu şirketlere ait hisselerden satın alabilmeniz için şirketlerin öncelikle halka arz olup, hisse senetlerinin borsaya kayıt ettirilmesi gerekmektedir. 

Hisse Senetleri ile ilgili her türlü yasal düzenleme Türk Ticaret Kanunu ve Sermaye Piyasası Kanununda yer almaktadır. 

Türk Ticaret Kanununa göre hisse sendi eşit paylara bölünen şirket ana sermayesinin en küçük parçasını temsil eder. Hisse senedi, sahibine şirketin sermayesindeki payı oranında şirkete ortk olma, kar payı alma, yönetime katılma ve oy hakkı verir. Hisse senetlerine ilişkin haklar ve yükümlülükler ile hisse senedi ihracına ilişkin şartlar Türk Ticaret Kanunu’nun çeşitli maddeleriyle düzenlenmiştir. 

Anonim Şirketler, Sermayesi Paylara Bölünmüş Komandit Şirketler gibi sermaye şirketleri ile Merkez Bankası gibi özel kanunla kurulan şirketlerin hisse senedi çıkarma yetkisi vardır. Sermaye şirketlerinin hisse senedi çıkarabilmesi için Sermaye Piyasası Kurulundan (SPK) izin almaları gereklidir. 

Kişilerin borsalarda şahsen alım satım işlemi yapma yetkisi yoktur. Yatırımcılar, SPK’nın yetki belgesi verdiği aracı kurum aracılığıyla borsada hisse senedi alabilirler. Hisse senedi almak için yatırımcıların işlem yapmak istedikleri bir aracı kurum veya bankada yatırım hesabı açması gereklidir

Hisse Senedinin Avantajları

Hisse senedi, alternatif yatırım araçlarına göre sahiplerine bazı haklar ve avantajlar sağlar.

• Hisselerini satın aldıkların şirkete ortak olarak şirketin yönetimine katılma, oy hakkı, kar payı alma hakkı ve rüçhan gibi şirket ile ilgili özel haklara sahip olurlar.
• Hisse senetlerinin likiditesi oldukça yüksek olduğu için yatırımlarını kolayca nakde çevirebilirler. Hisse Senetleri kote edildikdikleri borsalarda kolayca satılarak nakde çevilebilir ve takas işlemleri iki kaç gün içinde tamamlanarak satış bedeli yatırımcının hesabına geçirilir. 
• Şirketin değerinin zaman içinde artması halinde hisseleri elden çıkararak sermaye kazancı elde eder. 
• Ortak oldukları şirketlerin dağıttığı temettüleri yani kar payını alarak ilave gelir sağlayabilirler. 
• Bedelsiz sermaye artırımı için ihraç edilen bedelsiz hisseleri alma hakkına sahiptirler. 
• Bedelli sermaye artırımında şirketin ihraç ettiği yeni payları öncelikli olarak ve uygun fiyata satın alma hakkına (rüçhan hakkı) ahip olurlar. 

Hisse Senedi Çeşitleri Nelerdir?

• Nama Yazılı Hisse Senedi: Üzerinde hisse senedi sahibinin adı olan hisse senetleridir.
• Hamiline Yazılı Hisse Senedi: Üzerinde hisse senedinin sahibinin adı yazılı olmayan hisse senetleridir. Hisse senedinin sahibi ilgili Takasbank kayıtlarında adı yazılı kişidir. Borsada işlem gören hisse senetleri hamiline yazılı hisse senetleridir.
• Bedelli Hisse Senedi: Şirket tarafından sermye artırımı amacıyla bir bedel karşılığında ihraç edilen hisse senetleridir.
• Bedelsiz Hisse Senedi: Şirkete ait varlıkların değerlerinin artması üzerine yapılan bedelsiz sermaye artışı nedeniyle çıkartılan ve şirket ortaklarına bedelsiz olarak verilen hisse senetleridir. 
• Adi Hisse Senedi: Sahiplerine hisseleri oranında kar payı, yönetime katılma ve oy hakkı veren hisse senetleridir. 
• İmtiyazlı Hisse Senedi: Sahiplerine şirket ana sözleşmesinde belirtilen ayrıcalıklı haklar veren hisse senetleridir. İmtiyazlı hisse senedi sahiplerinin oy hakları ve kar payı hakları adi hisse senedi sahiplerinden farklıdır ve şirket ana sözleşmesinde belirtildiği gibi uygulanır. 
• Primli Hisse Senedi: Nominal (üzerinde yazılı) değerden daha yüksek bir bedelle satışa çıkarılan hisse senetlerine primli hisse senedi adı verilir.
• Primsiz Hisse Senedi: Nominal değeri üzerinden satışa çıkarılan hisse senedi primsiz hisse senedidir. 
• Kurucu Hisse Senedi: Şirketin kurucularına bedelsiz olarak verilen hisse senetleridir. Kurucu hisse senedi sahiplerinin yönetime katılma, ortaklık ve oy hakları yoktur ancak kar payı hakları vardır. 
• İntifa Hisse Senedi: Ortaklık hakkı vermeyen, şirketlerin alacak veya hizmet karşılığı olarak verdikleri hisse senetleridir.

Hisse Senedi Sahiplerinin Hakları

• Temettü (Kar Payı) Alma Hakkı: Şirketin dağıtılmasına karar verdiği kardan hisse oranında pay alma hakkı.
• Rüçhan Hakkı: Şirketin yeni hisse senedi ihraç ederek sermye artırma kararı alması durumunda yeni hisseleri öncelikli olarak alma hakkı.
• Bedelsiz Hisse Alma Hakkı: Bedelsiz sermaye artırımında ihraç edilen hisse senetlerini bedelsiz olarak alma hakkı.
• Tasfiye Bakiyesi Hakkı: Şirketin tasfiyesi halinde tasfiye sürecinden sonra kalan bakiyeden hisse oranından pay alma hakkı
• Yönetime Katılma Hakkı: Şirketin genel kuruuna katılma hakkı.
• Oy Hakkı: Şirket genel kurulunda en az bir ok kullama hakkı ve genel kurul toplantılarında oy kullanarak yönetim kararlarına katılma hakkı. 
• Bilgi Alma Hakkı: Şirketin faaliyetleri ve finansal durumu ile ilgili bilgi istemek hakkı.
• Özel Denetim İsteme Hakkı: Şirketin faaliyeleri veya finansal durumuna ilişkin olarak özel denetim yapılması talebinde bulunma hakkı. Şirketin genel kurulu bu talebi onayalarsa Ticaret mahkemesinden özel denetçi atanmasını talep edebilir. 

Hisse Senedi Sahiplerinin Yükümlülükleri:

• Şirketin Sırlarını Saklamak: Ortaklık sırasında ve ortaklıktan ayrıkdıktan sonra şirketin sırlarını saklama yükümlülüğü.
• Taahhütlerini Yerine Getirme: Şirketin sermaye artırımı için ödemeyi taahhüt ettiği tutarları ödeme yükümlülüğü. 
• Sözleşme Koşullarına Uyma: Ortaklık sözleşmesinde yer alan şartlara uyma yükümlülüğü.

Emir Tipleri

• Limitli emir: fiyat ve miktar belirtilerek belirtilen koşullardan piyasaya dahil olunması sağlanır.
• Piyasa emri: güncel fiyattan miktar belirlenerek alım satıma ortak olunur.Limit ve piyasa emri bazı özel koşullar içerecek şekilde düzenlenebilir.
• Kalanı İptal Et: Emir girildiği anda bekleyen karşıt emirler piyasada eşleşir. Eşleşmeyen kısım ise kalanı iptal et ile iptal olur yani emir silinir.
• Gerçekleşmezse İptal Et: Bu emir türünde verilen emrin tamamının gerçekleşmesi ön koşulu vardır. Eğer emir girilir girilmez piyasada bu emrin karşılığı olmazsa emir iptal olur.

Diyarbakır ilinin ilçeleri

 Diyarbakır ilinin toplamda 17 tane olmak üzere alfabetik sırasına göre ;

• Bağlar
• Bismil
• Çermik
• Çınar
• Çüngüş
• Dicle
• Eğil
• Ergani
• Hani
• Hazro
• Kayapınar
• Kocaköy
• Kulp
• Lice
• Silvan
• Sur
• Yenisehir

Tahvil nedir ?

 Tahvil, anonim şirketlerin kaynak bulmak amacıyla ticaret ya da sermaye piyasası kanunlarına göre, itibari kıymetleri eşit ve ibareleri aynı olmak üzere çıkardıkları, vadesi bir yıldan uzun borç senedidir.

Üzerinde bulunan kupon ve/veya anapara vadesi geldiğinde borçlu olan şirketin borçlarını ödemesi esasına dayanan bu menkul değerler, şirketlere ucuz ve uzun vadeli kaynak sağlama amacını taşımaktadır. Devlet tahvillerinde bulunan vade ve faiz riskinin yanı sıra, özel şirketlerin çıkardıkları menkul kıymetler devlet tahvillerinde sembolik olan müşteri riskini daha geniş olarak bünyesinde bulundurmaktadır. Bu nedenle tahvili alınacak şirketin, sağlam bir mali analiz sürecinden geçirilmesi gerekmektedir.

Her şirket tahvil ihracı, ihraç eden firma ile yatırımcı arasında yapılan bir anlaşmayı içerir. Tahvillerin ihraç koşulları genel olarak ihraç edildiği ülke ve pazarların özel koşullarına ve düzenlemelerine tabidir. Tahvillerin türleri, nasıl ihraç edileceği, halka arzedilen tahvillerde arz koşulları ile, borsalara kotasyon koşul ve yöntemleri, teminatlarının neler olacağı, geri çağrılma koşulları, faiz ve diğer menfaatlerin sağlanma biçim ve şekilleri, tahvil sahiplerinin hakları ve ihraç eden şirketin yükümlülükleri başta ticaret hukuku ve sermaye piyasası hukuku düzenlemeleri olmak üzere ayrıntılı bir biçimde düzenlenmektedir.

Kısa vadeli finansman ihtiyacını karşılamak için borçlanmayı tercih eden özel şirketler tahvil çıkartırlar. Faiz getirisini beklentilerine uygun gören yatırımcılar da tahvili satın alma yolunu seçerler. Belirli dönemlerde şirket tarafından tahvil sahiplerine belirli bir faiz ödemesi yapılır. Bu ödemeler genellikle 6 ayda bir sunulur. Tahvilin vadesi sona erdiğinde ise şirket, tahvili yatırımcıdan anapara karşılığında geri kalır. Vade süresince alınan faiz ödemeleri yatırımcının kârını oluşturur. Şirket açısından bakıldığında ise, şirketin kısa vadeli finansman ihtiyacı karşılanmış olmaktadır. Bu ilişki, tahvil alım-satımının özünü oluşturur.

Tahvil devlet tarafından da çıkartılır. Devlet tahvillerinin riski düşük olmakla birlikte kâr oranı, yani faiz getirisi düşüktür. Tahvillerin faiz getirisinin yükseldiği ölçüde riski de yükselecektir. 

Tahviller iskonto esasına dayalı olarak satılmaktadır. Bir sanayi kuruluşu veya mali bir kurum tahvil ihraç edip bunu alıcıya iskonto ederek sattığında, alıcı iskonto oranında satıcıya eksik ödeme yapmakta ancak vade sonunda tahvil nominal değerini tahsil etmektedir.

Tahvilin özellikleri:

• Kıymetli bir evrak statüsü taşır.
• Bir borç senedidir.
• Tahvil sahibi olan yatırımcı, tahvili çıkaran kuruluşun uzun vadeli alacaklısı konumundadır.
• Anonim şirketler tarafından tahvil çıkarılabilir.
• Şirketlerin haricinde, devlet ve belediyeler gibi tüzel kişiliğe sahip kamu kuruluşları tarafından da tahvil çıkarılabilir. 
• Tahvilde yer alan vade sona erdiğinde tahvil sahibi ile şirket veya kurum arasındaki hukuki ilişki sona erer.
• Anonim şirketler için bir borç senedi niteliği taşıyan tahvil, satın alan kişiler için ise alacak senedi niteliği taşımaktadır. 
• Bir tahvilin nominal değerinin alt ve üst sınırı, o tahvili çıkaran anonim şirket tarafından belirlenir.
• Tahviller, mevzuatta nominal değerinin altında bir değerle (ıskontolu olarak) ihraç edilebilmektedir.
• Tahviller hamiline ya da satın alan kişinin adına (namına) yazılı olabilir.
• Tahvil sahibinin şirketin kâr veya zararı üzerinde bir sorumluluğu yoktur. Tahvil sahipleri yalnızca şirkete faiz karşılığı borç veren yatırımcılardır.
• Tahvilin sabit getirili bir menkul kıymet olması sebebiyle getirisi önceden bilinmektedir.
• Faiz ve anapara alacağının dışında tahvil sahibinin şirket üzerinde bir hakkı yoktur.
• Tahvil sahibinin şirket yönetiminde söz hakkı yoktur.
• Şirket tarafından kâr dağıtımı yapılmadan önce tahvil sahiplerinin alacakları ödenir.

Tahvil almadan önce bazı terimlerin ne anlama geldiğini bilmelisiniz;

• Nominal Değer: Tahvil senedinin üzerinde yazılı olan değerdir. Vade dolduğunda yatırımcıya geri ödenecek bedeli temsil eder.
• Kupon Oranı: Tahvilin nominal değeri üzerinden hesaplanan yüzdelik faiz oranıdır.
• Kupon Tarihleri: Tahvil ihraççısı tarafından faiz ödemelerinin yapılacağı tarihlerdir. Kupon ödemeli tahviller, genel olarak yılda bir veya altı ayda bir kupon ödeme periyotunda olurlar.
• Vade: Sona erdiğinde tahvil üzerinde yazan nominal değerin ödeneceği tarihi ifade eder.
• İhraç Fiyatı: Tahvillerin, tahvil ihraççısı tarafından satışının ilk kez yapıldığı fiyattır.